Tesehhudun formalari

TƏŞƏHHÜDÜN FORMALARI

      Peyğəmbər – səllallahu aleyhi və alihi və səlləm- təşəhhüdün müxtəlif formalarını öyrətmişdir:

      1. İbn Məsudun təşəhhüdü. O demişdir: « Peyğəmbər – səllallahu aleyhi və alihi və səlləm- Qurandan surə öyrədirmiş kimi əlimi övucları arasına alaraq mənə təşəhhüd öyrətdi:
     « Ət-təhiyyətu lilləhi, va-s-salavatu, va-t-tayyibətu, əs-sələmu aleykə əyyuhə-n-nəbiyyu va rahmətu-l-lahi va bərəkətuhu, əs-sələmu aleynə va alə ibədi-l-ləhi-s-salihin. Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lah va əşhədu ənnə Muhammədən abduhu va rasuluhu” (Allaha həmd-sənalar, xeyir-dualar olsun. Bütün yaxşı işlər də Allah üçündür. Peyğəmbərə salam olsun! Allahın mərhəməti və bərəkəti ona yetişsin. Bizə və Allahın əməli-saleh qullarına salam olsun. Mən şəhadət edirəm ki, Allahdan başqa ibadətə və itaətə layiq haqq məbud yoxdur və şəhadət edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir). Əgər belə deyilərsə, həm Yerdə, həm də göydə hər bir əməli-saleh qul savaba nail olar: « Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lah va əşhədu ənnə Muhəmmədən abduhu va rasuluhu”
      Bunu peyğəmbər bizim aramızdaykən ( sağ olarkən) deyərdik. Vəfatından sonra « əssələmu alən-nəbiyyi” ( Peyğəmbərə salam olsun) deyərdik ( əl-Buxarı, Müslim, İbn Əbi Şeybə ( 1/90/2), əs-Sərrac və Əbu Yəla, «Müsnəd» (258/2), «əl-İrva» (123)).

2. İbn Abbasın təşəhhüdü. O demişdir: « Peyğəmbər – səllallahu aleyhi və alihi və səlləm- bizə təşəhhüdü Quran surəsini öyrətdiyi kimi öyrədib deyərdi:
     «Ət-təhiyyətu əl-mubarakatu əs-salavatu ət-tayyibətu lilləhi, (əl)-sələmu aleykə əyyuhə-n-nəbiyyu va rahmətu-l-lahi va bərəkətuhu, (əl)- sələmu aleynə va alə ibədi-l-ləhi-s-salihin. Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lah va (əşhədu) ənnə Mühammədən rasulilləhi (başqa rəvayətdə: abduhu va rasuluhu)” (Müslim, Əbu Uvanə, əş-Şafii və ən-Nəsai).

3.İbn Ömərin təşəhhüdü. Peyğəmbər – səllallahu aleyhi və alihi və səlləm- təşəhhüddə deyərdi: « Ət-təhiyyətu lilləhi (vəs)- salavatu (vət) – tayyibətu, ə-sələmu aleykə əyyuhə-n-nəbiyyu va rahmətu-l-lahi (İbn Ömər deyir ki, mən bunu artırdım: ba bərəkətuhu), əs-sələmu aleynə va alə ibədi-l-ləhi-s-salihin. Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lah ( İbn Ömər deyir ki, mən bunu artırdım: Vəhdəhu lə şərikə ləhu) va əşhədu ənnə Muhammədən abduhu va rasuluhu” ( Allaha həmd-sənalar, xeyir-dualar olsun. Bütün yaxşı işlər də Allah üçündür. Peyğəmbərə salam olsun! Allahın mərhəməti və bərəkəti ona yetişsin. Bizə və Allahın əməli-saleh qullarına salam olsun. Mən şəhadət edirəm ki, Vahid və şəriksiz Allahdan başqa ibadətə və itaətə layiq haqq məbud yoxdur və şəhadət edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir) ( Əbu Davud və əd-Dəraqutni. Səhihdir).

4. Əbu Musa əl-Əşarinin təşəhhüdü. Peyğəmbər – səllallahu aleyhi və alihi və səlləm- demişdir: « Ət-təhiyyətu ət-tayyibətu əs-salavatu lilləhi, əs-sələmu aleykə əyyuhə-n-nəbiyyu va rahmətu-l-lahi va bərəkətuhu, əs-sələmu aleynə va alə ibədi-l-ləhi-s-salihin. Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lah vəhdəhu lə şərikə ləhu va əşhədu ənnə Mühammədən abduhu va rasuluhu” (Bütün yaxşılıqlar Allah üçündür. Allaha həmd-sənalar, xeyir-dualar olsun. Peyğəmbərə salam olsun! Allahın mərhəməti və bərəkəti ona yetişsin. Bizə və Allahın əməli-saleh qullarına salam olsun. Mən şəhadət edirəm ki, Vahid və şəriksiz Allahdan başqa ibadətə və itaətə layiq haqq məbud yoxdur və şəhadət edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir) Bu yeddi söz namazın təşəhhüdüdür ( Müslim, Əbu Uvanə, Əbu Davud və İbn Macə).

5. Ömər bin əl-Xəttabın təşəhhüdü. Allah rizasını qazanmış namaz qılanlara aşağıdakı təşəhhüdü öyrədərdi: « Ət-təhiyyətu lilləhi, əz-zəkiyyətu lilləhi, ət-tayyibətu lilləhi, əs-sələmu aleykə-n-nəbiyyu va rahmətu-l-lahi va bərəkətuhu, əs-sələmu aleynə va alə ibədi-l-ləhi-s-salihin. Əşhədu ən lə iləhə illə-l-lahu va əşhədu ənnə Mühammədən abduhu va rasuluhu” ( Bütün yaxşılıqlar, gözəlliklər, həmd-sənalar, xeyir-dualar Allah üçündür. Peyğəmbərə salam olsun! Allahın mərhəməti və bərəkəti ona yetişsin. Bizə və Allahın əməli-saleh qullarına salam olsun. Mən şəhadət edirəm ki, Allahdan başqa ibadətə və itaətə layiq haqq məbud yoxdur və şəhadət edirəm ki, Məhəmməd Onun qulu və elçisidir) ( Malik və əl-Beyhəqi. Səhih hədisdir).

       PEYĞƏMBƏRƏ SALAVAT, ONUN YERİ VƏ FORMALARI